Odpowiedzialność porządkowa pracowników

Podstawowym obowiązkiem pracownika jest sumienne i staranne wykonywanie swojej pracy oraz stosowanie się do poleceń przełożonego, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Pracownik w ramach stosunku pracy jest zobowiązany do:

  • przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie,
  •  przestrzegania regulaminu pracy,
  •  dbałości o dobro zakładu pracy, ochrony jego mienia oraz zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
  • przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
  •  przestrzegania w zakładzie zasad współżycia społecznego.
  • przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (m.in. powinien stosować środki ochrony oraz odzież i obuwie robocze, wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp, dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o ład i porządek w miejscu pracy, niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie wypadku albo zagrożeniu dla życia lub zdrowia ludzkiego),
  • przestrzegania postanowień zakazu konkurencji, jeżeli pracodawca zawarł z nim taka umowę pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz innego podmiotu,
  • dbałości o mienie pracodawcy.

 

Często jednak dochodzi do sytuacji, w których pracownicy nie przestrzegają swoich podstawowych obowiązków, a swoją abnegacją narażają pracodawców na szkodę i dodatkowe koszty. W takiej sytuacji pracodawca zmuszony jest korzystać ze środków dyscyplinujących określonych w przepisach prawa pracy.

Jeżeli pracownik  nie przestrzega: ustalonej organizacji i porządku w pracy , przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, a także przepisów BHP i p.poż. pracodawca może zastosować:

  • karę upomnienia
  • karę nagany

Natomiast za nieprzestrzeganie przez pracownika : przepisów BHP i przeciwpożarowych, opuszczanie miejsca pracy bez usprawiedliwienia, stawianie się do pracy w stanie nietrzeźwości, a także za spożywanie alkoholu w miejscu pracy pracodawca może zastosować karę pieniężną.

Kara pieniężna za jedno przewinienie nie może przekroczyć jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Łącznie kary pieniężne nie mogą przekroczyć 1/10 wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu wszelkich potrąceń przewidzianych przepisami prawa pracy. Wpływy z kar pieniężnych powinny zostać przeznaczone na poprawę warunków BHP.

Pracodawca, który zdecyduje się na zastosowanie w odniesieniu do pracownika jednego z omówionych środków dyscyplinujących, powinien bardzo dokładnie przeanalizować wszystkie argumenty i okoliczności przemawiające za i przeciw wymierzeniu kary.

Przy wyborze rodzaju kary należy wziąć pod uwagę przede wszystkim rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, jak również stopień winy pracownika i jego stosunek do pracy. Niebagatelne znaczenie powinny tu mieć również wyniki dotychczasowej pracy.

Kara powinna mieć charakter wychowawczy i mobilizujący pracownika do wzmożonej pracy nad sobą oraz nad lepszymi wynikami pracy. W żadnym razie nie może ona demotywować pracownika do pracy. W związku z powyższym może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika i omówieniu z nim okoliczności zdarzenia oraz motywów postępowania pracownika jak również ewentualnych czynników wpływających na pejoratywne wyniki pracy. Przeprowadzając rozmowę oceniającą pracownika nie należy roztrząsać problemu, a jedynie skupić się na rozwiązaniu problemu oraz dotarciu do jego przyczyn i ewentualnym wyeliminowaniu negatywnych czynników w przyszłości.

Kara nie może zostać zastosowana po upływie 2 tygodni od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okolicznościach uzasadniających wymierzenie kary i po upływie 3 miesięcy od tego naruszenia.

O zastosowaniu kary pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie wskazując rodzaj naruszenia, datę oraz pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Termin odwoławczy wynosi w tym przypadku 7 dni.

Ponadto pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządził pracodawcy szkodę (np. doprowadził do zniszczenia maszyny), ponosi odpowiedzialność materialną (odszkodowanie w wysokości wyrządzonej szkody, ale nie więcej niż trzymiesięczne wynagrodzenie pracownika). Jeżeli pracownik szkodę wyrządził umyślnie w całości pokrywa koszty jej naprawy.

W pełnej wysokości pracownik odpowiada również za ewentualną szkodę, jeżeli pracodawca powierzył mu (z obowiązkiem zwrotu albo do rozliczenia się): pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia, instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

 

Autor: Monika Smulewicz