RATUNKU! Co zrobić, jeśli jestem zatrudniona, ale mój pracodawca nie zgłosił mnie do ubezpieczeń? cz.I

Obowiązkiem pracodawcy, jako płatnika składek ZUS, jest w pierwszej kolejności zgłoszenie zatrudnionych i ubezpieczonych z tego tytułu osób do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w terminie 7 dni od momentu powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od momentu, w którym zaczyna obowiązywać umowa o pracę, czy umowa zlecenia. W przypadku umowy o pracę – pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. W przypadku umowy zlecenia składka chorobowa jest dobrowolna – zleceniobiorca będzie zgłoszony do tego ubezpieczenia wyłącznie na swój wniosek. W niektórych przypadkach, np. jeżeli zleceniobiorca podlega już z innego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zostały w danym miesiącu odprowadzone od tamtego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości co najmniej równej minimalnemu wynagrodzeniu (w 2018 r = 2100 zł), wówczas zawarta umowa zlecenia podlegać będzie wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Bez względu jednak na to, jakim ubezpieczeniom podlega osoba, którą zatrudniamy, mamy w stosunku do niej bezwzględny obowiązek zgłoszenia jej do ubezpieczeń na odpowiednim dokumencie oraz regularnego odprowadzania naliczanych co miesiąc składek.

W praktyce, niestety, pracodawcy, ale również zleceniodawcy nie zawsze wywiązują się z nałożonego na nich obowiązku. Co w takiej sytuacji może zrobić pracownik? Jakie konsekwencje powstaną po stronie pracodawcy? Czy będzie to miało wpływ na uprawnienia pracownicze i ewentualnie późniejsze uprawnienia emerytalno-rentowe?

Zacznijmy od początku.

Co się stanie, jeżeli nasz pracodawca nie zgłosi nas do ZUS?

Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jest informacją o tym, że dany ubezpieczony ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej (ubezpieczenie zdrowotne), na jego koncie odkładane są środki na przyszłą emeryturę lub rentę (ubezpieczenie emerytalne i rentowe), ma prawo do świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa (ubezpieczenie chorobowe) oraz do świadczeń z tytułu wypadku w pracy (ubezpieczenie wypadkowe). Jeśli pracodawca nie zgłosi nas w terminie do ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie będzie miał podstaw do zaliczenia danego okresu zatrudnienia do okresu, za jaki przysługują nam odpowiednie uprawnienia.

Czy to jednak oznacza, że pracownik niczego nie jest w stanie w tej sytuacji zrobić? Na szczęście nie! Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń leży bezwzględnie po stronie pracodawcy. O tym, czy firma spełniła swój obowiązek pracownik dowiaduje się przede wszystkim, kiedy raz do roku dostaje od pracodawcy lub zleceniodawcy dokument ZUS IMIR (Informacja Miesięczna i Informacja Roczna). Zgodnie z art. 41 ust.8 ustawy o ubezpieczeniach społecznych [1] płatnik składek ma obowiązek taki dokument przygotować i przekazać ubezpieczonemu do końca lutego następnego roku za rok poprzedni, o ile nie przekazywał oczywiście takich informacji w ciągu roku na bieżąco. Pracownik, bowiem, zawsze ma prawo poprosić wcześniej o dokument IMIR, podobnie jak ma prawo poprosić o kopię przygotowanego i wysłanego do ZUS zgłoszenia zarówno jego samego, jak i członków jego rodziny.

Zdarzyć się również może, że dowiemy się o tym, że być może nie zostało poprawnie przygotowane nasze zgłoszenie w momencie, gdy próbujemy skorzystać z usług oferowanych przez Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Zanim dostaniemy się na wizytę lekarską, za każdym razem jesteśmy sprawdzani w eWUŚ czyli systemie Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców. Jeśli płatnik nas nie zgłosił, lub jeśli to zgłoszenie z jakiegokolwiek powodu nie zostało prawidłowo przetworzone przez NFZ, należy niezwłocznie wyjaśnić swoją sytuację. Błąd bowiem może leżeć zarówno po stronie płatnika składek jak i nieprawidłowego przetworzenia informacji w ZUS.

Informację o tym, czy ubezpieczony jest lub nie jest zgłoszony do ubezpieczeń można także otrzymać bezpośrednio z ZUS (corocznie rozsyłane do ubezpieczonych stany kont) lub samodzielnie sprawdzić - logując się do PUE (Platforma Usług Elektronicznych).

Jeżeli pomimo istniejącego stosunku pracy lub zawartego stosunku cywilnoprawnego nakładającego na płatnika obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń, takie zgłoszenie nie jest widoczne, ubezpieczony powinien dążyć do wyjaśnienia zaistniałej sytuacji zarówno w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, jak i u swojego pracodawcy. Jeżeli okaże się, że obowiązek zgłoszenia nie został dopełniony, pomimo istniejącej umowy potwierdzającej powstały w tym zakresie obowiązek oraz przysługujące uprawnienia, płatnik składek, na wezwanie pracownika, zleceniobiorcy, ZUS czy PIP powinien niezwłocznie wywiązać się z nałożonego na niego obowiązku dokonując stosownego zgłoszenia. Jeżeli pomimo wezwania ze strony pracownika pracodawca nie dokona zgłoszenia, zawiadomiony już ZUS może wszcząć postępowanie kontrolne, a nawet nałożyć na płatnika karę grzywny.

Co natomiast możemy zrobić, jeżeli wprawdzie płatnik zgłosił nas do ZUS, ale nie odprowadza za nas składek lub odprowadza je w zaniżonej wysokości?

Tym zajmiemy się w drugiej części artykułu, już za tydzień. Serdecznie zapraszam.



[1] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.1998 nr 137 poz 887 z późn.zm.)

 

Polecamy: Kadry, Płace i ZUS z Płatnikiem (poziom podstawowy)

Autor: Katarzyna Paczkowska - wykładowca na kursach organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ