Leasing zwrotny

 

Leasing obok kredytów bankowych jest najpopularniejszym źródłem finansowania w jednostkach gospodarczych.

Leasing zwrotny stanowi szczególną odmianę transakcji leasingowej. Polega on na tym, że jednostka najpierw sprzedaje firmie leasingowej używany przez siebie środek trwały, a następnie korzysta z niego na podstawie umowy leasingowej. Leasing zwrotny może mieć zarówno postać leasingu finansowego jak i operacyjnego. O charakterze leasingu zwrotnego decyduje to, czy korzyści i ryzyko wynikające z transakcji są przekazywane leasingobiorcy, jeśli tak - to umowa będzie miała charakter leasingu finansowego, w przeciwnym wypadku będzie to leasing operacyjny.

  Z leasingiem zwrotnym wiąże się szereg korzyści. Do najistotniejszych należą:

  • poprawa płynności finansowej
  • odzyskanie zamrożonego w środkach trwałych kapitału
  • obniżenie zobowiązań podatkowych
  • finansowanie inwestycji  w całości
  • wyższa ocena kredytowa

Przedmiotem leasingu zwrotnego może być każdy środek trwały podlegający amortyzacji, a zatem nie mogą być np. grunty, dzieła sztuki.

Przy wycenie przedmiotu transakcji bierze się pod uwagę jego wartość rynkową a nie bilansową. Zatem cena sprzedaży i późniejsze opłaty leasingowe są negocjowane jednocześnie. W praktyce dany środek pozostaje cały czas w użytkowaniu sprzedawcy, który jest jednocześnie korzystającym. Na podstawie transakcji sprzedaży zmienia się tylko właściciel danego aktywu trwałego. Z dotychczasowego posiadacza – korzystającego, prawo własności przechodzi na nabywcę – finansującego.

Przykład 1

Przedsiębiorstwo Gamma posiadacz i użytkownik linii technologicznej do produkcji piwa, w celu poprawienia swojej płynności zawiera z firmą leasingową umowę leasingu zwrotnego na używane dotychczas składniki majątku.

Przedsiębiorstwo to wystawia firmie leasingowej fakturę sprzedaży używanego sprzętu, za którą otrzymuje zapłatę, następnie przystępuje do umowy leasingu na daną linię produkcyjną. Otrzymuje zatem wpływ środków pieniężnych z tytułu sprzedaży mając jednocześnie koszty rat leasingowych przez okres kilku lat. Stawka amortyzacyjna 20%.

 Ustawa o rachunkowości nie reguluje pojęcia leasingu zwrotnego.

Według Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 17 „ Leasing” ewidencja księgowa zależy od umowy leasingu która ma być zawarta  i winna przebiegać następująco;

 

  1. A.     Finansowy – część przychodów ze sprzedaży która przekracza wartość bilansową sprzedanego składnika majątku należy rozliczyć w czasie proporcjonalnie do długości    umowy. W myśl powyższego MSR taka transakcja dla leasingobiorcy jest sposobem       

             na finansowanie pod zastaw przedmiotu leasingu. Dlatego nie należy wykazywać

              zysku ze sprzedaży środka trwałego

  1. B.      Operacyjny – ujęcie zysku lub straty na sprzedaży składnika majątku zależy od tego

na jakim poziomie została ustalona cena sprzedaży w stosunku do wartości godziwej danego przedmiotu. Jeżeli cena sprzedaży została ustalona na poziomie wartości godziwej  to zysk lub stratę na sprzedaży wykazuje się w księgach w okresie w którym transakcja ta miała miejsce. Jeżeli natomiast ustalona cena sprzedaży przekracza wartość godziwą tego środka to nadwyżkę tą należy rozliczyć w czasie zgodnie z terminem umowy leasingu.

 

Podatkowo:   Data  przychodu jestdniem wystawienia faktury, niezależnie jaki charakter będzie miał leasing.

Przykład 2 / ewidencja transakcji przy leasingu finansowym/

Firma „Beta” jest użytkownikiem maszyny specjalistycznej o wartości początkowej zł. 800 000  i dotychczasowym umorzeniu  zł. 200 000 przystępuje do umowy leasingu zwrotnego o charakterze finansowym z firmą leasingową na okres 3 lat, w celu finansowania pod zastaw użytkowanej maszyny. Firma „Beta” wystawia fakturę sprzedaży na kwotę netto zł.1 000 000  Ujęcie w ewidencji księgowe zgodnie z MSR 17 i Krajowym Standardem Rachunkowości Nr 5 będzie takie samo. Nadwyżka ponad wartość bilansową 400 000 /1 000 000 – 600 000/ zostanie zaksięgowana do rozliczenia w czasie.

Operacje i dekretacja:

  1. 1.      LT Wyksięgowanie z ewidencji maszyny specjalistycznej

     Dt  060 Umorzenie środków trwałych                                  200 000,-

     Dt  761 Pozostałe koszty operacyjne                                    600 000,-

     Ct  010 Środki trwałe                                                        800 000,-

  1. 2.      Fa  za sprzedaną maszynę specjalistyczną

      Wynegocjowana cena netto                                           1 000 000,-

                                 23% Vat                                             230 000,-

                                  Razem                                            1 230 000,-

             Dt 200 Rozrachunki z odbiorcami                             1 230 000,-

             Ct  760 Pozostałe przychody  operacyjne                   1 000 000,-

             Ct  221 Vat należny                                                  230 000,-            

  1. 3.      PK  Rozliczenie nadwyżki  /zysk sprzedaży/   

                    Dt  761 Pozostałe koszty operacyjne                     400 000,-

                    Ct  842 Rozliczenie międzyokresowe przychodów    400 000,-   

 

  1. 4.      Fa leasingowa za cały okres leasingu

a/ OT przyjęcie środka trwałego    

           Dt  O10 Środki trwałe                                              1 000 000,-

           Ct  241- 5 Rozrachunki z finansującym z tyt. leasingu   1 000 000,-      

b/        część odsetkowa

            Dt 640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów                180 000,-

            Ct 241-5 Rozrachunki z finansującym z tyt. leasingu     180 000,-

c/        Vat od całości faktury

            / 1 000 000 + 180 000/x 23%  

            Dt 220 Vat naliczony                                              271 400 ,-

            Ct 241-5 Rozrachunki z finansującym z tyt. leasingu    271 400,-

  1. 5.      PK  Rozliczenie nadwyżki w przychody bieżącego okresu

                 /400 000 : 36/

            Dt 842 Rozliczenie międzyokresowe przychodów       11 111,11

            Ct 760 Pozostałe przychody operacyjne                   11 111,11

  1. 6.      WB Spłata pierwszej raty leasingowej

a/        część kapitałowa  /1 000 000: 36/                                    

            Dt 241-5 Rozrachunki z finansującym z tyt. leasingu  27 777,78 

            Ct 131 Rachunek bieżący                                      27 777,78

b/        część odsetkowa  / 180 000 : 36/

             Dt 241-5 Rozrachunki z finansującym z tyt.  leasingu      5 000,-

             Ct 131 Rachunek bieżący                                           5 000,-

c/         Vat za cały okres          

              Dt 241-5 Rozrachunki z finansującym z tyt. leasingu   271 400,-

              Ct 131Rrachunek bieżący                                      271 400,-

  1. 7.      PK przeksięgowanie odsetek w koszty bieżącego okresu

/180 000 : 36 /

              Dt 751 Koszty finansowe                                           5 000,-

              Ct 640 Rozliczenie międzyokresowe przychodów           5 000,-

  1. 8.      PK Miesięczna amortyzacja 

      Jako środek używany przy przyjętej wartości rynkowej

      1 000 000 spółka będzie amortyzować maszynę przez 60 miesięcy

      /1 000 000 : 60 /- podobna kwota byłaby przy stosowaniu stawki 20%.

              Dt 400 Amortyzacja                                              16 666,67

              Ct 060 Umorzenie środków trwałych                       16 667,67

 

 

Jeżeli leasing zwrotny ma charakter leasingu operacyjnego wówczas z zasady należy zaksięgować w danym okresie zyski i straty z całej operacji.

W sytuacji kiedy cena sprzedaży znacząco różni się od wartości godziwej leasingowanego środka, to nie można w tym okresie zaksięgować całego zysku tylko rozliczyć w czasie tą część zysku która przewyższa wartość godziwą środka /nie wartość bilansową jak przy leasingu finansowym/.

Gdy cena sprzedaży jest niższa niż wartość godziwa środka, wówczas różnicę w czasie można rozliczyć, gdy cena ze sprzedaży jest rekompensowana przez opłaty leasingowe ustalone na poziomie niższym niż wykorzystywane dane rynkowe.

Bez względu jednak na okoliczności od razu należy ująć stratę  w wysokości różnicy między wartością bilansową a wartością godziwą. W czasie należy tylko ująć różnicę między wartością godziwą a ceną sprzedaży.  

 

Więcej na ten temat dowiesz się na "Warsztatach z rachunkowości zaawansowanej".

Opracowanie: Zofia Jasak-Żółcik (wykładowca na kursach księgowości organizowanych przez CEDOZ)