- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Baza wiedzy
- Kategoria: Baza wiedzy / Rachunkowość i podatki
Ustawa o rachunkowości określa warunki i okoliczności w jakich przedmiot leasingu należy zaliczyć w księgach rachunkowych do składników majątkowych korzystającego. Warunki te zawiera art.3 ustęp 4 – cytat
Art.3
Ust.4. Jeżeli jednostka przyjęła do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron zwana dalej „korzystającym”, środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywów trwałych korzystającego, jeżeli umowa spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:
- Przenosi własność rzeczy na korzystającego po zakończeniu okresu na jaki została zawarta
- Zawiera prawo do nabycia przedmiotu przez korzystającego, po zakończeniu okresu na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia
- Okres na jaki została zawarta odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż ¾ tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być po okresie na jaki umowa została zawarta przeniesione na korzystającego
- Suma opłat pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90 % wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcowa przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego podmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie
- Zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddaniu w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od przewidzianej w dotychczasowej umowie
- Przewiduje możliwość jej wypowiedzenia z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający
- Przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego, bez wprowadzenia w nim istotnych zmian
Spełnienie chociażby jednego z tych warunków pozwala na zaliczenie składnika majątku przyjętego w leasing do środków trwałych korzystającego i jest w świetle prawa umową leasingu finansowego.
Natomiast oddane do użytkowania korzystającemu środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zalicza się u finansującego do aktywów trwałych jako należności długoterminowe. Oznacza to jednocześnie, że finansujący udzielił korzystającemu pożyczki na określoną kwotę podlegającą spłacie na warunkach zawartych w umowie.
Jeżeli umowa nie spełnia żadnego z warunków umowy to jest kwalifikowana jako umowa leasingu operacyjnego. Odpisów amortyzacyjnych na podstawie takiej umowy dokonuje korzystający na zasadach ogólnych określonych w ustawie o rachunkowości.
Ustawa o rachunkowości nie określa zasad wykazywania operacji leasingowych w sprawozdaniach finansowych u finansującego i korzystającego, natomiast określa ją MSR 17.
FINANSUJĄCY wykazuje:
1. W bilansie
Aktywa bilansu:
- środek będący przedmiotem leasingu finansowego, nie jako majątek trwały lecz jako należności długoterminowe
Pasywa bilansu:
- przychody finansowe z tytułu leasingu finansowego zgodnie z zasadą ostrożności jako Rozliczenie międzyokresowe przychodów
2. W rachunku zysków i strat
Przychody:
- zapłacone przez korzystającego odsetki i pozostały zysk pokrywające koszty obsługi zaangażowanego kapitału i koszty ogólne
Koszty:
- koszty finansowe
- koszty ogólne
Udzielenie pożyczki w kwocie zaangażowanego kapitału i jej późniejszy zwrot nie tworzą przychodów i kosztów firmy leasingowej.
KORZYSTAJĄCY wykazuje:
- 1. W bilansie:
Aktywa:
- środek będący przedmiotem leasingu jako majątek trwały w wartości rat kapitałowych pomniejszonych o dotychczasowe umorzenie
- niespłacone odsetki, jako rozliczenie międzyokresowe kosztów
Pasywa:
- zobowiązanie wobec finansującego w wysokości sumy niespłaconych rat /podatek Vat należy zapłacić w całości przy pierwszej racie i całość odliczyć w danym okresie od Vat należnego /
- 2. W rachunku zysków i strat:
Koszty:
- odpis amortyzacyjny przedmiotu leasingu
- zapłacona odsetkowa część czynszu leasingowego
W praktyce często zdarza się że umowa leasingu spełnia minimum jeden warunek określony w art.3 ust.4 ustawy o rachunkowości, istnieje zatem konieczność zaliczenia takiej umowy dla celów bilansowych jako leasingu finansowego.
Z kolei ustawy o podatku dochodowym inaczej formułują warunki, które decydują o kwalifikacji umów leasingu. Kwestie te reguluje art. 17f ust.1 ustawy pdop, oraz art.23f ust1 ustawy pdof.
Nie należy do rzadkości sytuacja w której umowa leasingu dla celów bilansowych zostaje zakwalifikowana jako leasing finansowy, a do celów podatkowych jako leasing operacyjny. W rezultacie księgowość jest zobligowana do odrębnego ustalenia kosztów bilansowych i podatkowych.
W księgach rachunkowych jednostka ujmuje przedmiot leasingu jako środek trwały i amortyzuje go odnosząc odpisy amortyzacyjne w podstawowe koszty działalności operacyjnej, a w koszty finansowe księguje część odsetkową opłat leasingowych.
W rozliczeniu podatkowym jednostka nie uwzględnia zaksięgowanych odpisów amortyzacyjnych i kosztów finansowych w kosztach uzyskania przychodów, natomiast kosztami takimi jest opłata wstępna i ustalona rata czynszu dzierżawnego /w części kapitałowej i odsetkowej/.
WAŻNE
W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe korzystającego nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania w myśl art.64 ust.1 ustawy o rachunkowości może on dokonywać kwalifikacji umów leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych i nie stosować ust.4 i 5. Zawarte jest to w art.3 ust.6 tej ustawy.
Większość jednostek korzysta z tego uproszczenia ponieważ stanowi poważne ułatwienie w prowadzeniu ksiąg rachunkowych i rozliczaniu się z podatku dochodowego.
Należy przy tym pamiętać, że dla ustalenia możliwości stosowania tego uproszczenia istotne znaczenie ma to , czy w jednostce wystąpił obowiązek badania sprawozdania finansowego. Niektóre jednostki z różnych przyczyn dobrowolnie poddają badaniu przez biegłego rewidenta swoje sprawozdanie finansowe, nie ma to jednak wpływu na ich prawo do kwalifikowania umów leasingu.
Trudności powstaną wtedy gdy jednostka skorzysta z uproszczenia w kwalifikowaniu umów leasingowych, a w następnym roku okaże się że jej roczne sprawozdanie finansowe będzie podlegało badaniu przez biegłego rewidenta. Od tego roku jednostka musi dokonać przekwalifikowania umów leasingowych i skorygować ewidencję w księgach rachunkowych od stycznia danego roku.
PRZYKŁAD
Spółka „Alfa” nie mająca obowiązku badania sprawozdania finansowego zawarła umowę leasingową na cztery lata w czerwcu 2014 roku. Do końca 2014 roku i przez jedenaście miesięcy roku 2015 ewidencjonowała raty leasingu zgodnie z ustawą podatkową a zatem w sposób uproszczony. W grudniu 2015 roku okazało się że spółka za rok 2015 spełni dwa z trzech warunków zawartych w ustawie o rachunkowości i będzie podlegać obowiązkowemu badaniu sprawozdania finansowego.
Spółka będzie zobligowana zrobić korektę w księgach rachunkowych od stycznia 2015 roku, wprowadzić dany przedmiot do ewidencji środków trwałych i amortyzować go zgodnie z przepisami ustawowymi, oraz zmienić pozycje kosztów z usług obcych na amortyzację i koszty finansowe.
Wartość początkowa przedmiotu leasingu finansowego, stanowiąca odpowiednik ceny jego zakupu ustala się jako niższą spośród:
- wartości rynkowej przedmiotu leasingu na moment jego rozpoczęcia
- wartości bieżącej opłat leasingowych
Ponadto wartość początkową przedmiotu leasingu zwiększają poniesione przez korzystającego bezpośrednie koszty zawarcia umowy, montażu, fundamentów, przystosowania i inne. Wynika tak z pkt VI.2 Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 5 „Leasing, najem lub dzierżawa”
W praktyce podstawowym elementem wartości początkowej środka trwałego jest wartość przedmiotu leasingu określona w umowie.
Więcej na ten temat dowiesz się na "Warsztatach z rachunkowości zaawansowanej".
Opracowanie: Zofia Jasak-Żółcik (wykładowca na kursach księgowści organizowanych przez CEDOZ)