Czas na bilans


Czynności związane z zamknięciem ksiąg rachunkowych i wycena składników aktywów i pasywów.

1. Zgodnie z art. 26 ustawy o rachunkowości:

Przedsiębiorcy przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację.

Podstawowym celem inwentaryzacji jest :

  • ustalenie rzeczywistego stanu składników majątkowych,
  • porównanie stanów rzeczywistych ustalonych drogą inwentaryzacji z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej,
  • zapewnienie właściwej ochrony majątku jednostki, oraz rozliczanie osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone mienie,
  • ocena wartości użytkowej, przydatności posiadanyvh składników aktywów a w szczególności wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych, środków trwałych w budowie, rzeczowych aktywów obrotowych, inwestycji oraz rozliczanie międzyokresowych kosztów czynnych.


2. Kategorie cen stosowane w wycenie bilansowej art. 28 uor.

Elementy aktywów lub pasywów i rodzaj stosowanych cen:

Wartości nie materialne i prawne

Cena nabycia lub koszt wytworzenia, pomniejszona o odpisy umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Środki trwałe

Cena nabycia, koszt wytworzenia lub wartość zaktualizowana, powiększona o koszty związane z ulepszeniem i pomniejszona o odpisy umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Środki trwałe w budowie

Cena nabycia lub koszt wytworzenia, pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty ich wartości.

Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji

Według zasad określonych dla środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej.

Udziały i akcje oraz inne inwestycje zaliczane do aktywów trwałych

Cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wartość godziwa.

Udzielone długoterminowe pożyczki

Kwota wymagająca spłaty na dzień bilansowy z zachowaniem ostrożności.

Należności (w tym: długoterminowe)

Kwota wymagająca zapłaty, a więc łączenie z należnymi odsetkami z zachowaniem zasad ostrożności.

Zapasy (materiały, produkty gotowe, półprodukty, produkty w toku, towary)

Cena nabycia, cena zakupu, koszt wytworzenia, nie wyższe od ceny sprzedaży netto.

Inwestycje krótkoterminowe

Wartość rynkowa albo cena nabycia lub wartość rynkowa, zależna od tego która z nich jest niższa.

Środki pieniężne

Wartość nominalna.

Kapitał (fundusze) własne

Wartość nominalna.

Zobowiązania, kredyty bankowe

Kwota wymagająca zapłaty.

Rezerwy

W uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej kwocie.

Pozostałe aktywa i pasywa

Wartość nominalna.

 

3.  W ustawie o rachunkowości przy wycenie składników majątkowych stosujesz następujące kategorie cen:

  • cenę nabycia (art. 28 ust. 2 uor), która w niektórych sytuacjach może być zastąpiona ceną zakupu (np. dla materiałów lub towarów), można tak postąpić, jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki (art. 34 ust.l uor),
  • koszt wytworzenia (art. 28 ust. 3 uor),
  • cenę sprzedaży netto (art. 28 ust. 5 uor),
  • średni kurs waluty (art. 30 uor),
  • kwotę wymaganej zapłaty (art. 28 ust. 1 pkt 7 uor),
  • wartość godziwą (art. 28 ust. 6 uor),
  • trwałą utratę wartości (art. 28 ust. 7 uor).

 

Definicja ceny.

Cena nabycia to cena zakupu powiększona o tzw. koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania, a obniżona o rabaty, upusty itp. Do kosztów bezpośrednio związanych z zakupem zalicza się m.in.: koszty transportu, załadunku i wyładunku. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów (np. otrzymanego w drodze darowizny), jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Cenę zakupu stanowi cena należna (płacona) dostawcy za dany składnik majątkowy, bez podlegającego odliczeniu VAT. W wypadku importu cenę zakupu ustala się według kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym dokumencie ustalony został innych kurs oraz powiększa się ją o obciążenia z tytułu cła, podatku akcyzowego i innych obciążeń o charakterze publicznoprawnym.

Koszt wytworzenia produktów obejmuje koszty dające się bezpośrednio przypisać do danego produktu oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z danym produktem. Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem zapasów do odpowiedniej postaci, w jakiej znajdują się w momencie wyceny.

Do uzasadnionej części kosztów pośrednich zalicza się zmienne koszty pośrednie produkcji oraz część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Jeżeli nie można ustalić kosztu wytworzenia, wyceny składnika majątkowego dokonuje się według cen sprzedaży netto takiego samego lub podobnego przedmiotu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto na sprzedaży, a w przypadku produkcji w toku - także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.

Cena sprzedaży netto to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, bez VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, upusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika majątkowego do sprzedaży i jej przeprowadzenia.  Jeżeli nie można ustalić ceny sprzedaży netto, to należy oszacować godziwą wartość składnika aktywów i pasywów.

Obowiązujący na dany dzień średni kurs ustalony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.

Kwota wymagająca zapłaty jest to kwota należności wraz z należnymi odsetkami, jakiej firma oczekuje od kontrahenta lub wartość zobowiązania, jaką jednostka musi zapłacić.

Wartość godziwa jest kwotą, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązania uregulowane na warunkach transakcji rynkowej. Pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znacznej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych, co zgodnie z art. 7 uor powinno wywołać obniżenie wartości składnika majątku. Uzasadnienie to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikająca z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku ich braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

 Zobacz: Warsztaty z rachunkowości zaawansowanej