Kiedy pracownik może odmówić wykonania pracy w nadgodzinach ?

Zgodnie z art. 151. par.1 pracodawca może zlecić pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii (praca w nadgodzinach wykonywana z tych przyczyn nie jest objęta limitem, pracodawca powinien mieć jednak na względzie, określoną wytrzymałość fizyczną i psychiczną pracownika).

• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Kodeks pracy nie reguluje czym są szczególne potrzeby pracodawcy, ale zgodnie z  orzeczeniem sądu najwyższego, uznaje się, że są to potrzeby specjalne, niecodzienne, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną przez pracodawcę działalnością.

Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, zleconej przez pracodawcę zgodnie z przepisami prawa, jest obowiązkiem pracownika. Odmowa wykonania polecenia pracodawcy, może być traktowana jako naruszenie obowiązków pracowniczych, za co pracownik może być ukarany karą porządkowych a nawet zwolniony  z pracy.

Pracownik może jednak odmówić pracy w godzinach nadliczbowych gdy:

• polecenie takiej pracy jest bezprawne, np. zostało wydane pracownikowi objętemu zakazem zatrudniania w godzinach nadliczbowych. Dotyczy to kobiet w ciąży, młodocianych oraz osób niepełnosprawnych (z wyjątkiem tych zatrudnionych przy pilnowaniu oraz pracowników, na których wniosek lekarz wyraził zgodę na pracę ponadnormatywną), pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, oraz osób opiekujących się dzieckiem do lat 4, chyba że wyrażą na to zgodę.
• pracodawca zleca mu ją w sytuacji, w której przekroczony zostaje dobowy tygodniowy lub roczny limit nadgodzin.
• polecenie takiej pracy naruszałoby zasady współżycia społecznego. Dotyczyć to może np. pracownika, który ze względu na ważne sprawy rodzinne nie może zastosować się do polecenia pracodawcy.
• gdy zatrudniony jest przy pracach wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, którego zbyt długa praca  mogłaby spowodować zagrożenie życie lub zdrowia.

Śledź wpisy na naszym blogu, juz wkrótce kolejne ciekawe treści. Polecamy rónież: Zintegrowany kurs specjalistów ds. kadr i płac - od podstaw do specjalisty

  Autor: Iwona Wołkiewicz - wykładowca na kursach kadrowo-płacowych organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ.