Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy

Nadrzędna kategoria: Baza wiedzy
Kategoria: Baza wiedzy / Kadry i płace

Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy możemy otrzymać tylko w ściśle określonych sytuacjach, a mianowicie w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Żadna inna przyczyna nie upoważnia naszego pracodawcy do rekompensowania braku wypoczynku wypłata pieniężną. Nadrzędnym celem urlopu jest regeneracja sił. Stosowanie zamiennika w postaci rekompensaty pieniężnej, pozostawałoby w sprzeczności z przeznaczeniem tego prawa.

Zasady obliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop regulują przepisy wcześniej wspomnianego rozporządzenia z 8 styczna 1997r. Wysokość ekwiwalentu zgodnie z § 14 w/w rozporządzenia oblicza się na podstawie wynagrodzenia z okresu poprzedzającego nabycie prawa do ekwiwalentu, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, z określonymi zmianami:

Przy obliczaniu ekwiwalentu wyróżnia się trzy grupy składników wynagrodzenia:

 

 § 14. Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, zwany dalej "ekwiwalentem", ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w § 15-19.  

Składniki wynagrodzenia w stałej wysokości

 § 15. Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu.

Przykład.

Stosunek pracy ustał z dniem 30 kwietnia. Pracownik nabył prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop za rok poprzedni 5 dni oraz bieżący 7 dni razem 12 dni.  Do ustalenia ekwiwalentu za urlop należy przyjąć wszystkie stałe elementy wynagrodzenia pracownika z miesiąca kwietnia.

Kwestię wynagrodzenia ujmowanego do podstawy wyliczenia ekwiwalentu za urlop z lat wcześniejszych niż rok, w którym ustało zatrudnienie wyjaśnił Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 15 października 1976 r. (sygn. akt I PRN 71/76, OSNC 1977/5-6/97) orzekł, że: "Pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w dacie rozwiązania stosunku pracy. Wysokość ekwiwalentu oblicza się, zatem na podstawie wynagrodzenia z okresu bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, chociażby ekwiwalent przysługiwał pracownikowi za urlopy należne za poprzednie lata pracy".

Składniki wynagrodzenia w zmiennej wysokości za okresy miesięczne

1.           Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż   miesiąc, z wyjątkiem określonych w § 7, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

2.           Jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu, o którym mowa w ust. 1, wynagrodzenie faktycznie wypłacone mu w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Przykład

Pracownik zakończył pracę z dniem 30 czerwca. Pracodawca zobowiązany jest do wypłacenia ekwiwalentu za 13 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego

Pracownik otrzymywał zmienne elementy wynagrodzenia.

 

 Miesiąc         

Dni

przepracowane                                    

  Dni do 

przepracowania                       

Wynagrodzenie

akordowe                      

Premia               
kwiecień 22 22 2 456,80 468,60
maj 21 21 2 256,70 389,80
czerwiec 15 20 1 986,50   168,60
  58 63 6700 1027

 

W celu ustalenia podstawy do wyliczenia ekwiwalentu za urlop , z powodu, iż pracownik nie przepracował pełnego okresu należy zastosować § 16 pkt.  2 Rozporządzenia, czyli należy wynagrodzenie uzupełnić.

6700 + 1027 = 7.727

7.727/58 x 63 = 9.014,83

Następnie należy ustalić z  średnią wysokość czyli  9.014,83 / 3 = 3.004,94

Składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc- premie kwartalne, półroczne czy  roczne.

Ustalając wynagrodzenie za urlop zgodnie z „rozporządzeniem urlopowym”, do podstawy, z której ustala się wartość ekwiwalentu należy włączyć elementy wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc w 1/12 wypłaconych z roku.

W praktyce oznacza to zsumowanie wszystkich elementów wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc z okresu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia przez pracownika prawa do ekwiwalentu a następnie podzieleniu przez 12. Taką 1/12 część należy dopisać do miesięcznej podstawy.

§ 17. 1. Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

Ekwiwalent za niewykorzystany przez pracownika urlop oblicza się:

 

Jak wynika z powyższego ustalając ekwiwalent za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy, należy posłużyć się współczynnikiem.

Tytułem komentarza  dla przypomnienia należy dodać , że KP wyróżnia dwie  sztywne normy czasu pracy.

  1. Dobową, która wynosi 8 lub inna wynikającą z przepisów specjalnych
  2. Tygodniowa, która wynosi 40

 

Ustalając zatem ekwiwalent dla pracownika za niewykorzystany urlop, zawsze należy przyjmować normę dobowa,  która  zwykle będzie wynosiła 8 i nie ma tu znaczenia czy pracownik pracuje na cały etat, czy na część etatu. Norma jest sztywna. Należy pamiętać, że dla niektórych grup pracowniczych może być inna np. niepełnosprawni, służba zdrowia itd.

Polecamy również: Zintegrowany kurs specjalistów ds. kadr i płac - od podstaw do specjalisty

Autor: Marzena Jasińska - wykładowca na kursach organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ.