Co zrobić, jeżeli jestem zatrudniona, ale mój pracodawca nie odprowadza składek do ZUS? cz. II

Nadrzędna kategoria: Baza wiedzy
Kategoria: Baza wiedzy / Kadry i płace
Sylwia Kucharska

Na pracodawcy będącym płatnikiem składek ciąży wiele obowiązków – począwszy od zgłoszenia siebie jako płatnika składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez zgłaszanie osób u niego zatrudnionych i z tego tytułu podlegających ubezpieczeniu, członków ich rodzin, zmianach w danych zarówno ubezpieczonych jak i samego płatnika, przesyłanie comiesięcznych raportów rozliczeniowych zawierających imienne informacje o należnych składkach aż do terminowego przesyłania dokumentów. Zgłoszeniami lub ich brakiem zajmowaliśmy się w poprzednim artykule, wiadomo więc kto i jakie kroki powinien wykonać, aby to przeoczenie czy też niedopatrzenie naprawić.

Co jednak się stanie, jeżeli płatnik składek, pomimo ciążącego na nim obowiązku, nie odprowadza do ZUS należnych składek, lub odprowadza je w zaniżonych wysokościach? Jeżeli ubezpieczony czyli pracownik lub zleceniobiorca, stwierdzi, że na jego koncie w ZUS nie zostały zaewidencjonowane składki w odpowiedniej wysokości, powinien w pierwszej kolejności zwrócić się do swojego pracodawcy z prośbą o sprawdzenie i wyjaśnienie zaistniałej sytuacji, a w konsekwencji o sprostowanie informacji w ZUS. Oczywiście jak zawsze w sprawach pracowniczych wszelkie wnioski, prośby czy oświadczenia składamy wyłącznie w formie pisemnej, o czym jak podejrzewam naszym czytelnikom nie trzeba już przypominać.

Po otrzymaniu wniosku, płatnik składek ma obowiązek, znowu pisemnie, poinformować pracownika o sposobie rozpatrzenia wniosku. Płatnik ma na taką odpowiedź 60 dni liczonych od dnia wpływu pisma pracownika.

Jeżeli pracodawca zauważy błąd lub jakiekolwiek nieścisłości, ma obowiązek skorygować błędy i ewentualnie dosłać do ZUS brakujące dokumenty w terminie 30 dni liczonych od dnia przekazania ubezpieczonemu powyższych informacji.

Jeżeli natomiast pracodawca nie reaguje na prośbę pracownika lub płatnik już nie istnieje, wówczas ubezpieczony powinien złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Do powyższego wniosku oczywiście powinny być dołączone wszystkie posiadane przez ubezpieczonego dokumenty potwierdzające zatrudnienie i wynikający z niego obowiązek ubezpieczenia, ale również dokumenty potwierdzające wysokość otrzymywanego wynagrodzenia. Jakie? Wszystkie! Mogą tu się pojawić umowy o pracę, przeszeregowania, paski wynagrodzeń, aneksy do umowy, zaświadczenia otrzymane od pracodawcy, IMIRy, PITy i wiele, wiele innych.

Wszczęte postępowanie wyjaśniające powinno zostać zakończone przez ZUS w okresie 3 miesięcy, a jeżeli sprawa jest wyjątkowo skompilowana – wyjaśnienie nie powinno zająć więcej niż 6 miesięcy liczonych od momentu złożenia przez ubezpieczonego wniosku.

Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego okaże się, że płatnik nie odprowadzał składek, lub odprowadzał je w zaniżonej wysokości – ZUS wezwie płatnika do uregulowania długu wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych [1], w art. 23 informuje bowiem, że za niezapłacone w terminie składki na płatniku ciąży obowiązek opłacenia należnych odsetek za zwłokę obliczonych na zasadach i w wysokości określonej w Ordynacji podatkowej [2].

Warto również zauważyć, że w podobnej sytuacji możliwe jest również nałożenie na płatnika dodatkowej opłaty w wysokości do 100% nieopłaconych składek (art. 24 ustawy o zus [3]). Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, czyli „należności z tytułu składek", nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Jeżeli więc płatnik składek nadal będzie się ociągał z należnymi wpłatami, ZUS ma prawnie zagwarantowane możliwości ściągnięcia długu.

A jeżeli nie ma możliwości odzyskania od płatnika długu w postępowaniu egzekucyjnym?  W podobnej sytuacji można orzec o odpowiedzialności osób trzecich z tytułu nieuregulowanych należności. Do takich osób należeć będą:

Jeżeli pracodawca nadal nie opłaca składek, ZUS (ale również pracownik) może złożyć do prokuratury wniosek o podejrzenie popełnienia przestępstwa naruszenia praw pracownika wynikających z ubezpieczenia społecznego. Płatnik bowiem w podobnym przypadku, zgodnie z przepisami kodeksu karnego [4] (art. 218 ust. 1a), jeżeli złośliwie lub uporczywie narusza prawa podwładnych wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat.

A jeżeli pomimo wszystko nie uda się ściągnąć długu? Czy wpłynie to na prawo do przyszłej emerytury ubezpieczonego?  

Niepłacenie przez firmę składek na ubezpieczenia podwładnego, nie wpłynie w przyszłości na wysokość jego emerytury, pod warunkiem, że nie współdziałał z pracodawcą w celu uniknięcia obowiązku ich opłacania. Jak to można udowodnić? Np. składając do ZUS wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego…

 

Polecamy: Kadry, Płace i ZUS z Płatnikiem (poziom podstawowy)

Autor: Katarzyna Paczkowska - wykładowca na kursach organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ

 

 

[1] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887 z późn.zm.)

[2] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926 z późn.zm.)

[3] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 Nr 137 poz. 887 z późn.zm.)

[4] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553 z późn.zm)