Zasiłek opiekuńczy – czy wiesz w jakich przypadkach masz do niego prawo i jak go mądrze wykorzystać?

iStock 000007095719XSmall

Wakacje to czas odpoczynku i regeneracji, czasami jednak zdarzają się nieprzewidziane sytuacje. Nawet najbardziej ostrożna osoba może ulec wypadkowi, lub zwyczajnie się rozchorować – o w dobie upałów na zewnątrz i czasami wręcz mrożących klimatyzacji, jest nad wyraz proste!

Jeżeli niezdolność do pracy z powodu choroby dotyczy pracownika, sprawa jest klarowna – pracownik otrzymuje od lekarza zwolnienie w wersji elektronicznej, które automatycznie zostanie przesłane pracodawcy za pomocą PUE, w zależności od obowiązującego u danego pracodawcy regulaminu pracownik powinien w pewien sposób poinformować pracodawcę o swojej nieobecności, a po zakończeniu choroby – stawić się do pracy.

Czasami jednak zachorujemy nie my, ale nasze dziecko lub inny członek rodziny. W takiej sytuacji również przysługuje nam zwolnienie od pracy.

Zgodnie z ustawą zasiłkową[1] pracownikowi, ale również zleceniobiorcy objętemu ubezpieczeniem chorobowym przysługuje zasiłek opiekuńczy, jeżeli zostanie zwolniony z obowiązku wykonywania pracy w związku z koniecznością sprawowania opieki nad: 

Dzieckiem w wieku do ukończenia 8 roku życia, w przypadku:

  1. nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły, do którego dziecko uczęszcza,
  2. choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą,
  3. choroby dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem,
  4. porodu lub choroby małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem (jeżeli poród lub choroba uniemożliwia opiekę nad dzieckiem)
  5. pobytu małżonka lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym

 Chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,

Dzieckiem, legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniem koniecznej stałej lub długotrwałej opieki – do ukończenia przez dziecko 18 lat, w przypadku:

  1. choroby tego dziecka
  2. porodu lub choroby małżonka lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli przyczyny te uniemożliwiają opiekę nad dzieckiem,
  3. pobytu małżonka lub rodzica dziecka stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym,

Innym chorym członkiem rodziny.

Innymi członkami rodziny są: małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci, które ukończyły już 14 lat, o ile pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą ubezpieczoną w okresie sprawowania opieki.

Wspomniana ustawa zasiłkowa przewiduje limity dni, jakie można wykorzystać w ciągu roku na zasiłek opiekuńczy. Maksymalny czas, przez jaki możemy opiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny i otrzymywać za ten czas zasiłek wynosi:

  1. 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem do ukończenia 14 roku życia,
  2. 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem z orzeczeniem niepełnosprawności,
  3. 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innym członkiem rodziny.

Przepisy powyższe stosuje się niezależnie od liczby osób ubezpieczonych uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.

Bardzo ważne jednak jest to, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub innemu członkowi rodziny. Jest to jednocześnie dobra i zła wiadomość. Zła, ponieważ jeżeli w domu jest np. niepracujący małżonek – ZUS może zakwestionować nasze prawo do zasiłku. Jednocześnie dobra, ponieważ w przypadku choroby własnej ubezpieczonego – lekarz wystawia zwolnienie na wszystkie dni kalendarzowe, z dniami wolnymi włącznie. Nie ma wówczas możliwości aby rozliczyć to zwolnienie inaczej niż potrącając wynagrodzenie za niezdolność do pracy również za czas choroby przypadającej w czasie weekendu.

Inaczej jednak jest w przypadku zasiłku opiekuńczego. Jeżeli opiekujemy się chorym – również dostaniemy zwolnienie lekarskie obejmujące wszystkie dni, zarówno te, które są dla nas dniami pracy jak i dniami wolnymi. To jednak od nas zależy, na jakie dni faktycznie złożymy wniosek o zasiłek opiekuńczy (wniosek składamy na druku ZUS Z15-a lub Z15-b).

Jeżeli w czasie weekendu w domu znajduje się inna dorosła osoba, która może sprawować opiekę nad chorym – tych dwóch dni nie wskazujemy już we wniosku. Jak łatwo policzyć, dzięki takiemu rozwiązaniu będziemy mogli dłużej opiekować się naszymi członkami rodziny.

Wiedzieliście o tym?


[1]  Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Polecamy kurs: Zintegrowany kurs specjalistów ds. kadr i płac - od podstaw do specjalisty oraz szkolenieŚwiadczenia pieniężne z tytułu choroby i macierzyństwa (warsztaty praktyczne)

Autor: Katarzyna Paczkowska - wykładowca na kursach organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ