Samochód w leasingu operacyjnym

Leasing samochodu na podstawie umowy leasingu należy odróżnić od użytkowania na podstawie innego rodzaju umów np. umowy najmu lub użyczenia. Jest to bardzo istotne szczególnie w przypadku umów dotyczących samochodów osobowych – ze względu na różne traktowanie podatkowe umów leasingu.

Do celów podatkowych umowa leasingu operacyjnego to umowa na podstawie której finansujący /leasingodawca/ dokonuje odpisów amortyzacyjnych od samochodu który jest zaliczany do jego majątku. Umowa musi spełniać dodatkowo warunki:

• została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji – w przypadku samochodu minimalny okres to 2 lata
• suma ustalonych w umowie opłat w podstawowym okresie leasingu /bez podatku VAT/, odpowiada co najmniej wartości początkowej samochodu.

 

Przypomnienie:

Normatywny okres amortyzacji to okres w którym są ponoszone odpisy amortyzacyjne /wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych z Tabeli/ - zrównają się z wartością początkową pojazdu.

Do podstawowego okresu umowy leasingu w którym ponoszone są opłaty, nie wlicza się czasu na który umowa ta może być przedłużona.

Jeżeli w umowie została określona cena po której korzystający ma prawo nabyć samochód po zakończeniu podstawowego okresu umowy – to cenę tą uwzględnia się w sumie opłat o których mowa jest w prawie podatkowym.

Do sumy opłat nie wlicza się jednak:

• płatności na rzecz finansującego za świadczenia dodatkowe – są one wyodrębnione z opłat leasingowych
• podatków – których obowiązek podatkowy ciąży na finansującym z tytułu własności
• składek na ubezpieczenia samochodu – jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający będzie ponosił ciężar podatków i składek - niezależnie od czynszu leasingowego
• kaucji określonej w umowie leasingu wpłaconej finansującemu przez korzystającego.

 

Ważne:

Wartość początkowa samochodu w leasingu jest zawsze ustalona przez firmę leasingową. Najczęściej będzie ona ustalona na podstawie ceny nabycia samochodu przez tą firmę.

Jeżeli umowa nie spełnia obu wymienionych warunków  /oznaczony  czas i suma opłat/ to przez prawo podatkowe będzie traktowana jako umowa najmu, nawet jeśli strony nazwą ją umową leasingu.

Przykład 1

Umowa leasingu samochodu osobowego zawiera dane: została zawarta na 3 lata, odpisów amortyzacyjnych dokonuje finansujący, wartość początkowa netto pojazdu będącego przedmiotem leasingu wynosi 115 000zł., suma rat leasingowych netto na podstawie okresu leasingu wynosi 95 000 zł.

       Ponieważ suma ustalonych w umowie opłat netto jest niższa od wartości początkowej samochodu, do celów podatku dochodowego umowa ta będzie traktowana jako umowa najmu, lub dzierżawy. Nie ma znaczenia że umowa została zawarta na czas oznaczony.

W przypadku umów spełniających warunki do zakwalifikowania ich do celów podatkowych jako leasing operacyjny, opłaty ponoszone przez leasingobiorcę stanowią dla niego koszty uzyskania przychodów w pełnej wysokości, pod warunkiem że są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, oraz są odpowiednio udokumentowane. Dotyczy to umów leasingu, których przedmiotem jest zarówno samochód osobowy jak i ciężarowy.

Korzystający – leasingobiorca ma prawo zaliczyć do kosztów podatkowych:

• całość opłat leasingowych /zarówno część raty kapitałowej jak i odsetkowej/
• wydatki eksploatacyjne
• składki ubezpieczeniowe jeżeli na podstawie umowy opłaca je korzystający. Należy przy tym pamiętać, że kosztem uzasadnionym jest tylko wysokość ubezpieczenia samochodu proporcjonalnie do wartości nieprzekraczającej 20 000 euro.

 

Ważne:

1. W myśl prawa podatkowego mimo że samochód osobowy nie stanowi własności korzystającego ustawodawca zrobił wyjątek i nie obowiązuje przy leasingu operacyjnym zasada wynikająca z tzw. kilometrówki i nie trzeba prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu.
2. Przy zaliczeniu do kosztów raty leasingowej dotyczącej samochodu osobowego korzystającego – leasingobiorcę nie obowiązuje również limit wartości samochodu do 20 000 euro. Na podstawie art.16 ust.1 pkt4 updop, oraz art. 23 ust.1 pkt 4 updof, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od samochodu osobowego przekraczającego równowartość  20000 euro. Przepis ten jednak nie dotyczy rat leasingowych opłacanych na podstawie leasingu operacyjnego.

Wyżej wymienione ograniczenia musi jednak stosować finansujący – leasingodawca, ponieważ samochód jest u niego w ewidencji księgowej.

Po zakończeniu podstawowego okresu, na jaki została zawarta umowa leasingu operacyjnego, możliwe są trzy różne sposoby rozporządzenia przez finansującego  wyleasingowanym samochodem:

• umowa leasingu może być przedłużona na kolejny okres i korzystający nadal używa samochód. Należy pamiętać, że ustalone w kolejnej umowie raty leasingowe stanowią w całości koszt uzyskania przychodu u korzystającego, a u finansującego przychód podatkowy
• finansujący może sprzedać samochód korzystającemu. W takiej sytuacji cena zapłacona przez korzystającego stanowi u niego wartość początkową samochodu, od której będzie naliczał amortyzację jak od używanego czyli 30 miesięcy
• firma leasingowa może zbyć samochód na rzecz osoby trzeciej i wypłacić korzystającemu ustaloną kwotę z tytułu spłaty wartości samochodu; otrzymana kwota stanowi przychód podatkowy w dniu jej  otrzymania

                     Dt 131 Rachunek bieżący

                     Ct  760 Pozostałe przychody operacyjne

W  przypadku sprzedaży przez firmę leasingową samochodu na rzecz korzystającego, ustawy podatkowe posługują się pojęciem hipotetycznej wartości netto.

Przypomnienie:

Jest to wartość początkowa samochodu ustalona zgodnie z przepisami o amortyzacji środków trwałych, pomniejszona o odpisy amortyzacyjne obliczona metodą degresywną o współczynniku 3.

Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi na korzystającego własność samochodu, to przychodem finansującego z tej sprzedaży jest wartość wyrażona w umowie sprzedaży, nie może jednak być ona niższa niż wymieniona wartość hipotetyczna netto danego samochodu. Jeśli natomiast jest niższa, to przychód do opodatkowania jest liczony według wartości rynkowej danego samochodu.

Ważne:

W przypadku sprzedaży korzystającemu samochodu po zakończonym leasingu po zaniżonej cenie urząd skarbowy może firmie leasingowej powiększyć dodatkowy przychód do opodatkowania z tego tytułu- do wysokości wartości rynkowej samochodu.

        Nabycie przez korzystającego leasingobiorcę/ samochodu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego a następnie jego odsprzedaż powoduje:

• przychód dla korzystającego w wysokości ceny określonej w umowie
• koszt uzyskania przychodu u niego – w wysokości kwoty jaką uiścił finansującemu w momencie zakupu samochodu / po zakończeniu umowy/, pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne dokonane od momentu zakupu.

 

Przykład 2.

Umowa leasingu samochodu osobowego zawarta w dniu 18pażdziernika 2015 r przewiduje że okres umowy będzie trwał 24 miesiące, wartość początkowa samochodu 150 0000 zł. stawka amortyzacyjna w  Wykazie stawek – 20 %.

Hipotetyczna wartość samochodu  = wartość początkowa – odpisy amortyzacyjne liczone metodą degresywną ze współczynnikiem 3 w podstawowym okresie wyniosą:  metoda liniowa – 150 000 x 20 % = 30 000 - rocznie/ 12 = 2 500 - miesięcznie

I rok    150 000 x ( 20 % x 3 ) = 90 000 zł.

II rok   ( 150 000 – 90 000) = 60 000 x 60 % = 36 000 zł – nie można zastosować

            tej metody; zatem

II rok  30 000 zł.

Razem amortyzacja za 24 miesiące: 90 000 + 30 000 = 120 000

Hipotetyczna wartość samochodu: 150 000 – 120 000 = 30 000 zł.

Po upływie podstawowego okresu leasingu samochód powinien zostać sprzedany korzystającemu w cenie nie niższej niż 30 000 zł.

Więcej na ten temat dowiesz się na "Warsztatach z rachunkowości zaawansowanej".

 

Autor: Zofia Jasak-Żółcik (wykładowca na kursach księgowości organizowanych przez CEDOZ)