Zasady opodatkowania umów zleceń i umów o dzieło, kiedy zastosujemy skalę podatkową, a kiedy ryczałt ?

Umowa zlecenie jest umową o wykonanie określonych czynności (art. 734 – 751 Kodeksu cywilnego). 
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego zlecenie (zleceniodawcy).

Umowa o dzieło jest umową o wykonanie „dzieła” (art. 627 – 646 Kodeksu cywilnego).  Zawiera się ją zwykle na czas niezbędny do wykonania dzieła będącego jej przedmiotem. Przyjmujący zamówienie podpisując umowę o dzieło zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 30 ustawy o PDOF przychody uzyskiwane z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło opodatkowane są 12% ryczałtem, pod warunkiem, że kwota należności określona w umowie zawartej z osobą, która nie jest pracownikiem płatnika, nie przekracza 200 zł.  

Zryczałtowany podatek dochodowy oblicza się od przychodu niepomniejszanego o składki na ubezpieczenie społeczne ani o kwotę kosztów uzyskania przychodów.

W pozostałych przypadkach płatnicy obliczają zaliczki na podatek dochodowy według 12% stawki podatku bez względu na wysokość dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym. Zastosowanie 32% stawki podatku jest możliwe tylko po złożeniu przez podatnika wniosku (art. 41a ustawy o PDOF).

Podstawę opodatkowania stanowi kwotę przychodu (art. 13 pkt 8 ustawy o PDOF) pomniejszona o składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe finansowane ze środków ubezpieczonego oraz o koszty uzyskania przychodów.

Kwotą kosztów uzyskania przychodów jest iloczyn przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie społeczne  i odpowiedniej wartości procentowej, tj. 20% (art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PDOF) bądź 50% dla przychodów, które dotyczą rozporządzenia prawami autorskimi lub innymi wartościami niematerialnymi  i prawnymi (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PDOF).

Od 2023 roku podatnik świadczący pracę na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, którego przychody opodatkowane są według skali podatkowej, może skorzystać z pomniejszenia miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy o kwotę wolną od podatku w wysokości:  1/12  kwoty zmniejszającej podatek (300,00), 1/24 (150,00) lub 1/36 (100,00). 

O tym, czy do danej umowy zlecenia lub umowy o dzieło zastosujemy skalę podatkową, czy naliczymy ryczałt, decydująca będzie kwota, na którą została zawarta konkretna umowa cywilnoprawna oraz fakt czy osoba, z którą ją zawieramy, jest pracownikiem płatnika podatku dochodowego. 

Wyjątek od tej zasady stanowić będą przychody uzyskiwane z praw autorskich i praw pokrewnych (art. 18 ustawy o PDOF) w tym przypadku, bez względu na kwotę wynikającą z umowy opodatkowanie przychodów odbywać się będzie na zasadach ogólnych. 

Autor: Monika Włodarska - wykładowca na kursach organizowanych przez Akademię Prawa Pracy i Rachunkowości CEDOZ.